ปี ค.ศ. 1736 เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญในประวัติศาสตร์อิหร่าน การปะทุประlitian ของ นาดิร์ ชาห์ อาฟชาร์ ผู้ซึ่งมาจากตระกูลเติร์ก ทอมอน ที่ยากจนได้ลุกขึ้นต่อสู้กับราชวงศ์ซาฟาวิดที่ปกครองอัมพhirran มานานกว่าสองศตวรรษ การก่อกบฏของอาฟชาร์ ไม่ใช่การปฏิวัติแบบฉับพลัน แต่เป็นผลลัพธ์จากความไม่พอใจทางสังคมและการเมืองที่สะสมมาระยะหนึ่ง
- ความเสื่อมของราชวงศ์ซาฟาวิด:
หลังจากรุ่งเรืองในช่วงศตวรรษที่ 16 และ 17 รัชสมัยของราชวงศ์ซาฟาวิดเริ่มเสื่อมลงในคริสต์ศตวรรษที่ 18 กษัตริย์องค์ต่อองค์แสดงความอ่อนแอและขาดความสามารถในการปกครอง การทุจริตและการสรรหาตำแหน่งด้วยสายสัมพันธ์เป็นเรื่องปกติ ทำให้ประชาชนผู้ยากไร้และขุนนางชั้นรองเกิดความไม่พอใจ
- ปัญหาทางเศรษฐกิจ:
เศรษฐกิจอิหร่านในช่วงเวลานั้นตกต่ำอย่างรุนแรง อิทธิพลของบริษัทการค้าตะวันตก เช่น บริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษ ทำให้ความมั่งคั่งไหลออกจากประเทศ เกิดภาวะอดอยากและความยากจน
- ความไม่มั่นคงทางการเมือง:
อิหร่านถูกคุกคามจากต่างชาติอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะจักรวรรดิรัสเซียและจักรวรรดิออตโตมัน การขาดความเป็นเอกภาพของชนชั้นปกครองทำให้ประเทศอ่อนแอลง และถูกกดขี่
ในสภาพการณ์ที่เลวร้ายเช่นนี้ อาฟชาร์ ได้ลุกขึ้นมาต่อสู้เพื่อเปลี่ยนแปลง สิ่งที่เริ่มต้นจากการจลาจลของทหาร กลายเป็นการเคลื่อนไหวของประชาชนอย่างกว้างขวางอาฟชาร์ เป็นผู้นำที่มีความสามารถและมีวิสัยทัศน์ เขารวมเอาชนชั้นต่างๆไว้ด้วยกัน และต่อสู้เพื่อสร้างสังคมที่ยุติธรรม
หลังจากยึดครองเมืองอิสฟาฮาน เมืองหลวงของอิหร่านได้ในปี ค.ศ. 1736 อาฟชาร์ ได้สถาปนาตนเองเป็นชาห์และดำเนินการปฏิรูปครั้งใหญ่
ปฏิรูปของอาฟชาร์
-
การจัดระเบียบระบบราชการ: อาฟชาร์ ล้มล้างระบบการปกครองแบบเก่าที่คอรัปชั่น และสร้างระบบราชการใหม่ที่เป็นขั้นตอนและมีประสิทธิภาพ
-
การปฏิรูปทางเศรษฐกิจ:
เขาสนับสนุนการค้าและอุตสาหกรรม และพยายามลดความเดือดร้อนของประชาชน
- การสร้างกองทัพที่แข็งแกร่ง: อาฟชาร์ สร้างกองทัพใหม่ที่ทันสมัยและมีระเบียบวินัย กองทัพนี้สามารถต้านทานการรุกรานจากต่างชาติ
ในช่วงระยะเวลาสั้นๆ อาฟชาร์ สามารถทำให้อิหร่านกลับมาเป็นประเทศมหาอำนาจในภูมิภาคตะวันออกกลาง
ความล่มสลายของจักรวรรดิอาฟชาร์
หลังจากการเสียชีวิตของอาฟชาร์ ในปี ค.ศ. 1747 อิหร่านก็ได้กลับเข้าสู่ภาวะวิกฤตอีกครั้ง ครอบครัวของอาฟชาร์ ไม่สามารถรักษาอำนาจไว้ได้ และจักรวรรดิอิหร่านก็แยกตัวออกเป็นหลายรัฐ
การก่อกบฏของอาฟชาร์ เป็นเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์อิหร่าน
- บทเรียนที่สำคัญ: มันแสดงให้เห็นถึงความเปราะบางของระบบการปกครองที่ไม่ยุติธรรม และความต้องการของประชาชนในการมีส่วนร่วมในชีวิตทางการเมือง
เหตุการณ์ | ผลกระทบ |
---|---|
ความเสื่อมของราชวงศ์ซาฟาวิด | สร้างความไม่พอใจและความไร้เสถียรภาพทางการเมือง |
ปัญหาเศรษฐกิจ | ทำให้ประชาชนยากจน และอ่อนแอลง |
การก่อกบฏของอาฟชาร์ | ปฏิรูปการปกครองและสร้างจักรวรรดิใหม่ |
ความล่มสลายของจักรวรรดิอาฟชาร์ | อิหร่านกลับเข้าสู่ภาวะสงครามกลางเมืองและความไร้เสถียรภาพ |
แม้ว่าอาฟชาร์ จะไม่สามารถรักษาอำนาจไว้ได้ในระยะยาว แต่การก่อกบฏของเขาก็ยังคงเป็นแรงบันดาลใจให้กับคนรุ่นต่อมาในการต่อสู้เพื่อความยุติธรรมและเสรีภาพ